ORMAN NEDİR ? GENEL BİLGİLER....

Doğal olarak yetişen veya emekle yetiştirilen ağaç ve ağaççık toplulukları yerleri ile birlikte orman olarak tanımlanır.<
Bununla birlikte orman yalnızca ağaç ve ağaççıklardan ibaret değildir. Ormanlar, sadece ağaç ve ağaçcık topluluklarından ibaret değildir. Orman, ağaçlar, hava, su, toprak ve diğer otsu ve odunsu bitkiler, mikroorganizma ve hayvanlarıyla kendine özgü kapalı bir dünya, bir ekolojik sistemdir. Ormanlarımız genellikle deniz kıyılarımızda yada kıyılarımıza yakın yerlerde yoğunlaşmıştır Orman ağaçları yapraklarının şekline göre geniş yapraklı ağaçlar ve iğne yapraklı (İbreli) ağaçlar olmak üzere iki gruba ayrılır. Geniş yapraklı ağaçlar genel olarak yapraklarını Sonbaharda dökerler, kışın çıplak kalırlar ve İlkbaharda tekrar yaprak açarak yaşamlarına devam ederler. Bu türlere örnek olarak Meşe Kayın, Gürgen, Kestane, Kızılağaç, Kavak, Karaağaç, Dişbudak, Ihlamur, Ceviz, Çınar verilebilir. (OGM)


.........................................................................

ORMAN NEDİR ?

Ormanın ne olduğu, orman deyince ne gibi bir varlık anlaşılması gerektiği konusunda bakış açılarına göre çeşitli görüşler vardır. Bu bakış açılarını Prof.Dr. Hüseyin AKSOY hocamız şöyle özetlemektedir;

- Orman coğrafya açısından bakıldığında "vetajatasyon tipi" ve " arazi parçası".
- Tarih açısıında "zamanla değişen bir vejatasyon biçimi".
- Ekonomi açısından "doğa hazinesi" ve "üretim aracı".
- Maliye açısından "varlık" , "gelir kaynağı" ya da "gider kaynağı".
- Politik açısından "Devlet malı".
- Hukuk açısından "mülk".
- Ormancı açısından işyeri ve mesleki tatmin alanı.
- Biyoloji açısından "yaşam ortaklığı" ( biyosönoze ) olarak görülebilir.

Orman denilince ilk akla gelen böyle düşünceler olabilir. Ancak bu ifadeler ve düşünceler kısmen doğru olsa bile eksik tanımlamadır. Çünkü orman sadece bir bakış açısıyla tanımlanacak kadar kücük bir varlık değildir.
Halbuki ormanda içinde birbiriyle uyumlu büyük bir ekosistem mevcuttur, işte bu ekosistemin tümüne orman denir.
Değerli hocamız Necmettin ÇEPEL ormanı şöyle tanımlamaktadır;
Orman onu oluşturan ağaç toplumundan daha çok şey ifade eder, Ormanda yapılacak basit bir gözlem bile bu tanımlamanın ne kadar doğru olduğunu gösterebilir. Gerçekten de orman ; ağaçları, havası, suyu, toprağı, diğer otsu ve odunsu bitkileri, mikroorganizma ve hayvanlarıyla kendine özgü kapalı bir dünya oluşturmaktadır. Bütün bu canlı cansız varlıklar arasında beslenmeye, mekan edinmeye, hatta solunum yapmaya kadar tüm yaşam koşulları için karşılıklı etkileşim ağı bulunmaktadır. Orman öğeleri varlıklarını bu etkileşimde meydana gelen enerji akımı ve madde döngüsüyle sürdürebilir.
Bu nedenle orman bir ekolojik sistemdir ve şöyle tanımlanabilir:
“ Orman ekosistemi ağaçlarla birlikte, diğer bitkiler, hayvanlar, mikroorganizmalar gibi canlı varlıklarla toprak, hava, su, ışık ve sıcaklık gibi fiziksel çevre faktörlerinin birlikte oluşturdukları karşılıklı ilişkililer dokusunu simgeleyen bir doğa parçasıdır. Ormanı oluşturan ve canlı ekosistemin bir parçası olan ağaçlar, sistem içindeki durumlarına göre mevcut ormanının vasıf tanımlanmasında önemli bir etkendir. Örneğin İğne ve Yayvan yapraklı ormanlar, Koru ve Baltalık Ormanlar, Saf ve Karışık Ormanlar, Verimli ve Bozuk Ormanlar gibi çeşitlendirmek mümkündür.


ORMANLARIN BİLİNEN FAYDALARI


Ormanın faydalarını saymakla bitmez. İnsanoğlu çok eskiden beri bunu bilmekte ve ormandan faydalanmaktadır. İlk önceleri daha çok barınma, avlanma ve odun ihtiyacının karşılanması şeklindeydi bir faydalanma söz konusuydu ancak günümüzde artık ormanın çok yönlü faydaları tespit edilmiş olduğunda ormanların faydalanma şekli ve öncelliği çok değişmiştir. Ormanın kısaca bilinen faydaları şunlardır;
1-Hammadde deposudur: Ormandan sağlanan ürünler asli ve tali olmak üzere ikiye ayrılır. Asli orman ürünleri ise yapacak ve yakacak odun hammaddesini teşkil eder. Tali ürünler ise bitkisel ( tohum, çiçek, yaprak, kök, kabuk, meyve, reçine vb), hayvansal ve mineral ( maden, maden suyu, kil vb) nitelikte olan ürünlerdir.Ayrıca günlük hayatımızda sıkça kullandığımız kağıdın hammaddesi olan selüloz da yine ormandan karşılanmaktadır.

2-Su deposudur:Ormanlar yağışlar ile birlikte gelen suyu yapraklardan başlamak üzere gövdeden köklere ve oradan da toprağa sakin bir şekilde ulaştırır. Ayrıca orman örtüsü ve toprağı yer altı sularının oluşmasına yardım eder ve yer altı su kaynaklarının yıl boyunca sürekli ve düzenli olarak su sağlanmasına katkıda bulunur.

3-Toprağı korur: Ağaçlar, kökleri vasıtasıyla toprağı yerinde muhafaza eder, sularla yıkanıp gitmesine ve rüzgarla taşınmasına müsaade etmez adeta toprak çivilenmiş gibi yerinde tutar.

4-İklimi olumlu etkiler: Ormanlar iklim üzerinde olumlu etki yapar. Su buharını yoğunlaştırarak yağmurun oluşmasına katkı sağlar. Ayrıca İklimle gelen tüm olumsuz etkileri bertaraf eder. Örneğin aşırı rüzgarı bir perde gibi keserek engeller.

5-Rekreasyon alanıdır: Günümüzde insanlar çoğunlukla kentlerde yaşamakta ve boş vakitlerinde ise doğayla iç içe olmak amacıyla ormanları tercih etmektedirler. İnsanları ruh sağlığı üzerinde olumlu etki bırakan sihirli bir dünyadır ormanlar.

6-Oksijen kaynağıdır: Bitkilerin Fotosentez yeteneği sebebiyle ormanlarda adeta oksijen fabrikalarıdır. Toz emmesi, gürültü kirliliğini azaltması, zararlı gazları yok etmesi de yine önemli faydaları arasındadır.

7-İş sahasıdır: Asli ve tali ürünlerinin kaynağı olan orman aynı zamanda bu ürünlerle iştigal eden insanlarında işyeridir. Bir çok insan geçimini ormandan sağlamaktadır.

8-Ulusal savunma alanıdır: Ormanlar ulusal savunmanın vazgeçilmez unsurlarındandır. Gerek hammadde gerek gizlenme imkanlarından faydalanılmaktadır.

9-Yaban hayatının doğal barınma mekanıdır: Ormanlarımızda yaşayan bir çok yaban hayvanı mevcuttur. Bu hayvanların varlığı ve çeşitliliği ülke zenginliği olup biyolojik çeşitlilik, av turizmi ve zooloji bilimi açışından önemlidir.

DÜNYA ORMAN VARLIĞI

Dünyada ormanlar iki kısımda yoğunlaşmıştır. Birincisi Alaska, Kanada , İskandinav ülkeleri ve Kuzey Rusya’dan Sibirya’ya kadar uzanan hatta bulunan Kuzey Bölge İğne Yapraklı ormanlar. İkincisi ise Ekvator bölgesinde bulunan ve Yağmur ormanları diye tabir edilen Amazon, Orta Afrika ve İndomalezya adalarını kapsayan ormanlardır. Bu iki alan arasında yer yer geçiş ormanları görmek mümkündür. Dünya orman varlığı 4 milyar hektar civarındadır. Bu da kara alanlarının %30 una tekabül etmektedir. Kıtalara göre orman varlığına bakılırsa 1,5 milyar hektar Amerika kıtasında, 1 milyar hektar Avrupa kıtasında, 635 milyon hektar Afrika kıtasında, 571 milyon hektar Asya kıtasında ve 200 milyon hektar ise Avusturalya kıtasında bulunmaktadır. En fazla orman alanına sahip ülke 700 milyon hektar ile Rusya Federasyonu, 671 hektar Brezilya, 450 hektar ile Kanada , 300 milyon hektar ABD, 166 milyon hektar Zaire, 162 milyon hektar Çin, 145 milyon hektar Endonezya ve 144 milyon hektar Avusturalya da bulunmaktadır. Nüfus artışı ekonomik gelişme, hızlı sanayileşme ve yanlış arazi kullanımı ormanların azalmasına veya yapılarının bozlulmasına neden olmaktadır. Bunun sonucunda çevre kirliliği ve erozyon tehlikesi artmakta, tahrip olan ormanlar kendisinden beklenen foknsiyonları tam olarak yerine getirememektedir. Dünyamızda yılda ortalama olarak 13 milyon hektar orman yok olmaktadır. Ormanların daralmasıyla iklim değişikliği, küresel ısınma, çölleşme, biyolojik çeşitliliğin yok olması gibi çevre sorunları ortaya çıkmaktadır.

TÜRKİYE ORMAN VARLIĞI

Türkiye'de 21.188.747,0 hektar orman alanı mevcuttur. Bu alanın yaklaşık yarısı (10.621.221,0 hektar) verimli kalan yarısı ( 10.567.526,0 hektar) ise verimsiz ormanlardır. Ormanların %24 Karadeniz, %20 Akdeniz, %18 Ege, %15 Marmara, %11 İç Anadolu, %8 Doğu Anadolu ve %4 Güney Doğu Anadolu’dadır. Ülke ormanlarımızın tamamına yakın kısmı ( %99,9) Devlet ormanı niteliğinde olup kalan kısmı ise özel ormandır.

Bilinmelidir ki; Ülkemiz ormana elverişli olacak arazi bakımından zayıftır. Arazinin eğimli ve yüksek rakımlı olması da ayrı bir sorundur. Yıllık yağış miktarının ülke geneline olan dağılımının eşit olmaması gibi durumlarda imkanları zorlaştırmaktadır. Hal böyleyken ormanların ülkemizde dağılışı da hep aynı değildir. Bu sebeple ormanlarımızı daha çok kıyı ve kıyılara yakın yerlerdedir.

Ormanların yayılışında, iklim ve toprak ilişkilerinin yanıbaşında memleketin jeomorfolojik yapısı, aynı zamanda çeşitli formasyonlara sahip bitkilerin ve ağaç türlerinin birbiriyle yaptıkları rekabetin etkileri rol oynamıştır. Bügünkü haliyle ormanlarımızda bulunan ağaç türleri doğal olarak bulundukları yerlerin ağaçları olmakla birlikte, yüzyıllar boyunca yapılan düzensiz faydalanmalar ve tahripler sonucunda ormanlarımızın alanları daralmış böylece zaman zaman yerlerini maki, bozkır ve step florası gibi değersiz formasyonlara terketmiş veya tamamen kıraçlaşarak yok olmuşlardır.

Ayrıca ülkemizde orman içi veya kenarında 20.430 orman köyü bulunmakta ve bu köylerde yaklaşık 7,5 milyon vatandaşımız yaşamaktadır.



ORMANNEDİR